Το χωριό Άγιος Ερμόλαος

ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΑΓΙΟΣ ΕΡΜΟΛΑΟΣ
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ - ΙΣΤΟΡΙΚΗ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ- ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ

ΑΝΔΡΕΑΣ Π. ΠΟΛΥΔΩΡΟΥ
ΛΕΥΚΩΣΙΑ 2010

Στη μνήμη του αγνοούμενου εθνοφρουρού Ανδρέα Σάββα Κλεάνθους,
των αγνοούμενων εγκλωβισμένων Μιχαήλ Θεοδοσίου, Θεοδώρας Καλλή, Πολυξένης Νεοφύτου
και όλων των χωριανών που έχουν πεθάνει στην προσφυγιά.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

• ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΡΥΜΟΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ
• ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
• ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ

ΙΣΤΟΡΙΑ

• ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ
• ΑΡΧΑΙΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
• ΣTA XPONIA THΣ ΦPAΓKOKPATIAΣ KAI THΣ ENETOKPATIAΣ
• ΣTA XPONIA THΣ OΘΩΜΑΝΟΚΡΑΤΙΑΣ
• Πέντε αφηγήσεις:
• Η Ελένη Χαραλαμπή Κότsινου και οι κακουχίες των προγόνων της
• Τον τjαιρόν του Χατζηγιαννάτjη
• Ο Χατζηπετρής
• Ο Χατjησάββας Χατjηπαυλή
• Οι περιπέτειες του Χαράλαμπου Κασάπη
• ΣTA XPONIA THΣ ΑΓΓΛΟΚΡΑΤΙΑΣ
• Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος
• Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος:
• Η εκκένωση των πόλεων
• Οχυρωματικά έργα
• Διανομή ειδών διατροφής, ένδυσης και καθαριότητας
• Ενίσχυση της υφαντουργίας
• Eθνικοί Αγώνες:
• Ενωτικά δημοψηφίσματα
• Ο Απελευθερωτικός Αγώνας 1955-59
• Πολιτική - Σωματεία:
• Αθλητικός Σύλλογος Αγίου Ερμολάου
• ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
• Διακοινοτικές Ταραχές:
• Ο φόνος του Σάββα Ευσταθίου από Τούρκους
• Οι σχέσεις χριστιανών και μουσουλμάνων του χωριού
• Το Πραξικόπημα και η Τουρκική Εισβολή:
• Ο αγνοούμενος εθνοφρουρός Ανδρέας Σάββα Κλεάνθους
• Η Ευφροσύνη Προεστού και η κατάληψη της Λαπήθου
• Οι εγκλωβισμένοι
• Προσφυγικό Σωματείο «Άγιος Ερμόλαος Κερύνειας»
• Μετά το άνοιγμα οδοφραγμάτων

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ

• ΧΩΡΙΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ 60
  • Μέλη των χωριτικών αρχών μετά το 1922 60
• ΑΣΧΟΛΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ 62
  • Γεωργία και κτηνοτροφία 62
  • Αγροτική απογραφή του 1946 62
  • Καταπολέμηση των ακρίδων 63
  • Ανομβρίες 65
  • Τοκογλυφία 66
  • Πωλήσεις και ενοικιάσεις περιουσιών με δημοπρασία 68
  • Η δεκάτη και η κατάργηση της 69
  • Δημιουργία διαδοχικών δημμάτων 69
  • Κηπουρική 70
  • Αρδευτικό έργο 71
  • Σηροτροφία 72
  • Δενδροκαλλιέργεια και αμπελουργία 72
  • Στη συγκομιδή χαρουπιών 73
  • Εκσυγχρονισμός της γεωργίας 73
  • Στοιχεία για τη γεωργία και την κτηνοτροφία 75

  AΛΛA EΠAΓΓEΛMATA 76

  Εργοστάσιο Οινοπνευματοποιίας Η Δήμητρα 79

  Καρεκλοποιία 80

  Μεταλλωρύχοι στη Σκουριώτισσα και το Μαυροβούνι 81

  Χρυσοχοΐα και Αργυροχοΐα 81

  Συρματουργία και Λευκοσιδηρουργία Λύκος 82

  ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 83

  Τα καφενεία 83

  Πλανόδιοι Πωλητές 84

  Το πολυκατάστημα του Νικολή Κυριάκου Πραματευτή 86

  Το παντοπωλείο του Γεώργιου Αρτεμίου 86

  Ζωέμποροι - Κρεοπώλες 86

  Ο αλευρόμυλος 87

  Το ελαιοτριβείο 88

  Το ταχυδρομείο 88

  Η αστυνομία 89

  Ο Αγροτικός Αστυνομικός Σταθμός 89

  Αγροφυλακή 90

  Ιατρική - Υγειονομική - Μαιευτική και Νοσηλευτική Υπηρεσία 92

  Ιατρική περίθαλψη 92

  Υγειονομική υπηρεσία 93

  Μαιευτική υπηρεσία 94

  Νοσηλευτική υπηρεσία 95

  Συγκοινωνία 95

  Ένα αυτοκινητικό δυστύχημα 97

  O ΣYNEPΓATIΣMOΣ 97

  Η ίδρυση Συνεργατικής Πιστωτικής Εταιρείας 98 Νέα Συνεργατική Πιστωτική Εταιρεία 99 Οι γραμματείς της Εταιρείας 101 Κατά καιρούς μέλη της Επιτροπείας 102 Tο Συνεργατικό Παντοπωλείο 102 Πωλητές του Συνεργατικού Παντοπωλείου 103 Κατά καιρούς μέλη της Επιτροπείας 103 H EKΠAIΔEYΣH 104 Δημοτική Εκπαίδευση 104 Κυβερνητική Χορηγία 105 Σχολικά Κτήρια 108 Σχολικός κήπος 109 Η γιορτή των γραμμάτων 110 Σχολικό Ταμιευτήριο 110 Μαθητικοί Αγώνες 110 Επιμρφωτικό Κέντρο 110 Το Μουσουλμανικό σχολείο 110 Μέση Εκπαίδευση 111 Τριτοβάθμια Εκπαίδευση 111 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΣΠΙΤΙΑ 116 Μακρινάρια 116 Οικιακός Εξοπλισμός 117 Δίχωρα 118 Πόρτια 118 Σύγχρονα σπίτια 120 Καθημερινές ασχολίες των νοικοκυρών 120 Η καθαριότητα του σπιτιού και της αυλής 120 Διατροφή - Μαγείρεμα 120 Υφαντική 122 Πλέξιμο και κέντημα 123 Ύδρευση 123 Περιοδικές ασχολίες των νοικοκυρών 125 Πλύσιμο των ρούχων 125 Ζύμωμα και φούρνισμα 125 Παρασκευή χαλλουμιών και τυριών 126 Ράψιμο 126 ΑΠΟΓΡΑΦΕΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ 127 ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ 129 Η ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ 130

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΖΩΗ 132 ΑΓΙΟΣ ΕΡΜΟΛΑΟΣ, Ο ΠΟΛΙΟΥΧΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ 132 Η παλαιά εκκλησία 132 Η νέα εκκλησία 134 Ιερείς, ψάλτες και εκκλησιαστικοί επίτροποι 134 Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΧΥΤΡΩΝ ΛΕΟΝΤΙΟΣ 135 Χειροτονητήριος Λόγος Επισκόπου Χύτρων Λεοντίου 135 Ο Οικονόμος Ματθαίος Παπαηλία Παπαδόπουλος 139 Ο Πατήρ Χαράλαμπος Ηρακλέους 139 ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ 139 Έλλη Μιχάλη Αβρααμίδου 140 Λύσανδρος Αβρααμίδης 140 Ο λαϊκός ποιητής Σάββας Κλεάνθους 140 H αγιογράφος Καίτη Ευσταθίου-Σωτηρίου 142 Ο Ζωγράφος Άντρος Ευσταθίου 143 Η χορογράφος Έλενα Χριστοδουλίδου 144 Αντιγόνη Κατσούρη 146 O Καραγκιοζοπαίκτης Γεώργιος Ιδαλίας 146 AΘΛHTIΣMOΣ 147 Ανδρέας Χριστοδούλου Πάκκος 147 Ιούλιος Γεωργίου 148 ΛAOΓPAΦIA 150 Ήθη και έθιμα από το εορτολόγιο 150 Για τα Δωδεκάμερα 150 Για τις σήκωσες 152 Για τη Λαμπρή 153 Για το Κύριον Πάσχα 155 Ήθη και έθιμα από τον κύκλο της ζωής 155 Για τη Γέννηση 155 Για τη Βάπτιση 157 Για τον Γάμο 157 Για τον Θάνατο 158 Μνημόσυνα 160 Λαϊκή Ιατρική 161 Γιατροσόφια και γητέματα 162 Πρακτική Ορθοπαιδική 164 Δεισιδαιμονίες και προλήψεις 165 Το κάρφωμα 165 Άμα λάβει το μωρόν 165 Το τjίσμαν 165 Προλήψεις 166 Παρατηρήσεις και προβλέψεις για τον καιρό 168 Τα μηναλλάγια 168 Τα φύλλα της συκιάς 168 Συμπληρωματικές παρατηρήσεις 169 Παροιμίες 169 Tέσσερις μύθοι 172 Ο ssύλλος τjαι το λιοντάριν 172 Η μαsαιρκά γειανίσκει αμμά ο λόος μεινίσκει 172 Ο γεωργός τjαι η κουφή 173 Η γεράκα τjαι ο κουκκουφκῖάος 174 Ένα ευτράπελο παραμύθι 174 Ο Σsυλλόστραος 174 Tέσσερα παραμύθια 175 Οι τρεις παρατjελιές 175 Οι δκυο αρφάες 177 Το έξυπνον κοπελλούιν τjαι οι 101 δράτjοι 179 Η τυχερή κόρη 185 Ο Διγενής τjι’ ο χάροντας 189 Ο μαυρόπουλλος* 190 Τjινούρκος νιος πραματευτής 191 Ο Χαρζανής 192 Δίστιχα αγάπης 195 EΠIMETPO 197 ΓENEAΛOΓIKO ΔENΔPO KATOIKΩN KAI AΠOΔHMΩN 197 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΨΗΦΟΦΟΡΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΡΜΟΛΑΟΥ 260 ΠPOΣΩΠA KAI ΓEΓONOTA 263 Ο Κυριάκος Σάββα Παφίτης 263 Πώς πήρε το επίθετο Πέγκερος ο Πετρής Δημητρίου 263 Η επιστροφή του Κυριάκου Κωνσταντή Κοντού από την Αίγυπτο 264 Η Ειρήνη Δημητρίου Χατζηθεοδόση και ο γάμος της 264 Ο Γιαννής του Κασάπη 265 Ο Γιαννής Καστανιάς 266 Ο Παρασκευάς Πολυδώρου 267 Ο φόνος του Χριστόδουλου Παύλου 268 Επιδρομή… πεθαμένων! 269 ΓΛΩΣΣAPIO 270 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 277 Ελληνικά 277 Αγγλικά 279 ΠHΓEΣ - BIBΛIOΓPAΦIA 280 Α. ΠΗΓΕΣ 280 Β. BIBΛIOΓPAΦIA 283 Β(α) Στα ελληνικά Β(β) Σε άλλες γλώσσες